Kansere yer hazırlayan 10 risk faktörü
Kanserle uğraşta faal rol üstlenen birçok kuruluşun ve bilim insanlarının gerçekleştirdiği araştırmalardan elde edilen bulgulara nazaran, kanserin gelişmesinde çeşitli faktörler vardır. Bunlar aşağıdaki formda sıralanabilir;
- Sigara ve tütün kullanımı
- Alkol
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Beslenme alışkanlıkları yahut kilo kontrolsüzlüğü
- Aile geçmişi ve genetiği
- Kronik iltihap
- Hormonlar
- İmmünosupresyon (Bağışıklık sistemi bozukluğu)
- Yaş
- Çevresel faktörlere maruziyet (radyasyon, güneş ışınları, kimyasal faktörler, virüs yahut enfeksiyonlar)
‘Risk faktörleri en aza indirgenmeli’
Kanser çevresel faktörlerin tetiklemesiyle gelişebilecek bir hastalık olmasının yanı sıra kalıtsal olarak da aktarılmaktadır. Bilhassa birinci dereceden yakınlarının medikal hikayelerinde bu hastalıkla ilgili bir geçmiş varsa, kişinin hastalığa yakalanma ihtimalinin başkalarına kıyasla yüksek olduğu manasına gelmektedir. Kansere yakalanmamak için yapılması gereken, öbür risk faktörlerini en aza indirgemektedir. Alkol sigara üzere ziyanlı eserlerin tüketilmemesi, sistemli spor alışkanlığı, istikrarlı ve sağlıklı beslenme üzere konularda dikkat edilmesi, hem kansere yakalanma oranının azaltılmasına hem de ömür kalitesinin artmasına imkan sağlamaktadır.
‘Radyasyon maruziyetine karşı dikkat edilmeli’
Ayrıca çevresel faktörlerin tesirleri de kanser üzerinde tesirli olmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bilgisayar, akıllı telefonlar, tabletler üzere aygıtlar ile gün içerisinde çok fazla etkileşim kurulmaktadır. Bu doğal olarak radyasyon maruziyetini, buna bağımlı olarak da kansere yakalanma oranını artırmaktadır. Tekrar birebir halde insanoğlunun ekosisteme verdiği ziyan kendilerine kanser başta olmak üzere birçok hastalığın etkeni olarak geri dönmektedir. Kolay bir örnek verecek olunursa, ozon katmanının delinmesi ziyanlı güneş ışınları ile maruziyete neden olmuştur. Özcesi, kansere yakalanmamak için kalıtımımızı değiştirmek şu an ki koşullarda mümkün değildir. Lakin hayat kalitemizi artıracak faaliyetlerde bulunmamız, kendimize dikkat etmemizin yanı sıra ekosisteme ziyanı en aza indirgememiz bu hastalığa yakalanma oranının düşmesini sağlayacaktır.
Teknoloji gelişiyor, tedavi teknikleri değişiyor
Kanserle tedavide en klâsik ve yaygın olarak kullanılan 3 ana formül mevcuttur. Bunlar cerrahi formül, kemoterapi/immunoterapi ve radyoterapi olarak sıralanmaktadır. Cerrahi teknikte ana hedef tümörlü bölgenin ameliyat ile temizlenmesidir. Kemoterapi yahut immünoterapide ise hastalığın seyrine nazaran tedavi planı yapılarak hastaya muhakkak dozlarda ilaç verilir. Cerrahi prosedürün uygulanmasından sonra tekrar hastalığın seyrine nazaran kemoterapi/ immünoterapi ve radyoterapi uygulanmasına gerek kalmazken, birtakım durumlarda bu tedavi formüllerinin kombine bir halde kullanılması gerekebilmektedir. Kanser tedavisi konusunda bilim insanları tarafından farklı tedavi stratejileri geliştirilmeye devam etmektedir. Bunlar akıllı ilaçların geliştirilmesi, dokuya/hedefe yönelik ilaç taşıyıcı sistemlerin geliştirilmesi, yeni kuşak ilaç formülasyonlarının geliştirilmesi, hormon tedavi uygulamaları olarak sıralanabilir. Ayrıyeten son yıllarda nanoteknoloji alanında, kanser tedavisi üzerinde değerli gelişmeler yaşanmaktadır.
Kişiye özel tedavi prosedürü yaklaşımları uygulanıyor
Her hastanın uygulanan tedavi usulüne, tıpkı biçimde karşılık vermesi mümkün değildir. Lakin araştırma sonuçları genele nazaran belirlenmektedir. Örneğin mesane kanseri için incelenen bir araştırmada, yeni jenerasyon ilacın uygulandığı hasta kümesinin sağ kalım oranının, öbür kümeye kıyasla yaklaşık 2 kat arttığı gözlenmiştir. Diğer bir çalışmada safra yolu kanseri üzerine tesirli olduğu düşünülen bir ilaç araştırılmıştır. Safra yolu kanserinin standart tedavisinde bulunan kemoterapi ilaçlarıyla birlikte bir çalışma ilacı da eklenmiş ve iki farklı kol oluşturulmuş, hastalar bu çalışma kollarına rastgele atanarak, ilaç aktifliği araştırılmıştır. Sağ kalım oranları incelendiğinde çalışma ilacında sağ kalım 12.7 ay iken, denetim kümesinde bu oran 10.9 ay olarak belirlenmiştir. Böylece her hastada bireye özel olarak uygulanan ve geliştirilen yeni jenerasyon ilaçlar kanserle çabada ve hastaların sağ kalım oranlarında büyük bir olumlu tesir göstermiştir.